BEGIN v/d PAGINA

Inhoud:
Flexodruk
Stempel
Mogelijkheden
Soorten flexodruk
Flexo en rek
Voor- nadelen
Offsetdruk
Flexo vs offset

DRUKTECHNIEKEN in de ENVELOPPENINDUSTRIE

Algemeen:

In dit onderwerp worden alleen de flexo- en offsetbedrukking van kant-en-klare enveloppen behandeld, die bij de enveloppenproducenten zelf worden uitgevoerd.
Enveloppen worden vaak ook door drukkerijen zelf bedrukt, bv op een GTO of of een Speedmaster 52 van Heidelberg.
Met name de offsettechniek, die wordt gebruikt op vellen-offsetpersen zoals b.v. de Heidelberg- en Man Roland persen, verschilt behoorlijk van de offsetpersen, die in de enveloppenindustrie worden gebruikt, zoals Halm- en W+D-persen.

De verschillende druktechnieken

Bij de productie van bedrukte enveloppen onderscheiden we vier verschillende technieken, te weten:
- In-line flexodruk (aanbrengen van binnen- en buitendruk tijdens de productie van enveloppen).
- Bedrukken in offset (achteraf, buitendruk).
- Bedrukken in offset (vooraf op vellen papier, meestal extern).
- Bedrukken in offset (vooraf op rollen papier. Extern).
Flexodrukprincipe

Flexodruk

Flexodruk is een vorm van hoogdruk.
Dit betekent, dat het cliché of stempel, waarmee de bedrukking op de envelop wordt gezet, hoger ligt dan de omgeving.
Op de afbeelding rechts zien we de rasterwals (linker wals in de afbeelding), die de de inkt opneemt vanuit de inktbak en overzet op de clichewals (midden) met het stempel. Hierbij wordt de overmaat inkt van de rasterwals geschraapt met behulp van de rakelbak (A), waarin zich een rakelmes (=stalen band) bevind.

De tekst op het stempel staat in spiegelbeeld, zodat de bedrukking leesbaar op het papier wordt afgedrukt.
Schematisch flexodrukwerk

Het stempel (ook wel cliché genoemd)

Het stempel voor flexo bedrukking werd vroeger gemaakt van rubber.
Hierbij werd een rubberplaat op een matrijs gelegd en in een vulcaniseerpers tot een stempel gevormd.
Tegenwoordig worden deze stempels allemaal gemaakt van polymeer.
Lees meer over het vervaardigen van stempels of cliché in het onderdeel stempels.

Mogelijkheden flexodruk

Voor standaard drukwerk wordt meestal één kleur binnendruk en één tot drie kleuren buitendruk aangebracht.
Moderne enveloppen rollenmachines hebben tegenwoordig de mogelijkheid om in één machinegang meerdere kleuren buitendruk en full-colourdruk aan te brengen.

Soorten flexodruk

Bij flexodruk onderscheiden we twee types bedrukking, te weten:
1-volvlakdruk
2-full-colour druk
Bij volvlakdruk wordt het beeld bepaald door het cliché, wat bestaat uit een vlak, ook bij bv tekst. Bij full-color druk wordt het beeld opgebouwd uit vier kleuren, waarbij de puntjes (rasters) samen nieuwe kleuren lijken te vormen ten gevolge van optisch bedrog.
De gele en rode (magenta) puntjes, die dicht bij elkaar staan, lijken zo de kleur oranje te geven en door de puntjes kleiner of groter te maken wordt de kleur visueel lichter of donker.
Door bv ook nog eens zwarte puntjes toe te voegen, kunnen nog meer kleurschakeringen in de tint oranje worden bereikt.
Lees meer over dit onderwerp in het onderdeel full-colourdruk.

Flexodruk en rek

Zoals hierboven al werd vermeld, ligt de beeldrager bij het flexostempel verhoogd.
Dit betekent, dat er bij het opplakken van het stempel op de ronde cliché wals rek ontstaat. Dit komt, doordat de bovenkant van het stempel een grotere omtrek krijgt dan de onderkant.

Rek bij flexodruk Het direct zichtbare gevolg kan zijn, dat oorspronkelijk ronde vormen na het drukken in verticale richting elipsvormig worden, zoals in de afbeelding rechts zichtbaar is.
Om dit te voorkomen wordt van de film of het grafische bestand deze rek gecompenseerd door de film of het bestand in de hoogte met een bepaald percentage te verkleinen.
Links: origineel - rechts: met rek.

De rekcompensatie is afhankelijk van de omtrek van de clichéwals en kan per enveloppenmachine variëren.
Een pre-press afdeling houdt hier bij het maken van de clichés rekening mee.

Voor- en nadelen van flexodruk

De voordelen van flexodruk zijn:
- Relatief goedkoop omdat de bedrukking in-line (tijdens het maken van de envelop) kan worden aangebracht.
Nadelen van flexodruk zijn:
-Rasterpartijen in standaard flexodruk zijn vaak "grover" dan rasterpartijen in offsetdruk.
-Het rasterpercentage is vaak beperkt tot 7,5%.
-De passing van meerdere kleuren flexodruk vertoont vaak grotere schommelingen (tot ca. 0,5 mm), omdat vaak wordt gedrukt met verschillende drukwerken met elk hun eigen tegendruk. Bij druktorens, waarbij alle drukwerken om een centrale tegendruk zijn geplaatst, zijn de passingsverschillen vaak beperkt tot maximaal 0,25 mm.

Bedrukken in offset (achteraf)

Bij het achteraf bedrukken van enveloppen in offset worden deze pas bedrukt, als de gehele envelop is geproduceerd.

offsetdrukprincipe

Offsetdrukken is een vorm van vlakdruk. Dit houdt in, dat het beeld op de offsetplaat vlak op de plaat ligt.
Een offsetplaat is normaliter van kunststof of aluminium. De plaat is voorzien van een lichtgevoelige laag.
Na het belichten van de plaat harden de belichtte delen uit en wordt het onbelichte deel weggewassen, zodat de afbeeling en / of teksten blijven staan.
De afbeelding en / of tekst op de plaat kan nu vochtwater afstoten en offsetinkt vasthouden.

offsetprincipe In de afbeelding rechts is het offsetdrukprincipe schematisch weergegeven.
De plaat op de plaatcylinder wordt bevochtigd door het vochtwerk, waarna de bevochtigde plaat onder het inktwerk doorgaat.
Teksten en afbeeldingen hebben geen vochtwater aangenomen en kunnen dus inkt aannemen. Het omliggende, bevochtigde deel neemt geen inkt aan.
De inkt wordt overgezet van de plaat op het rubberdoek en vervolgens afgedrukt op de envelop die tussen de rubberdoekcylinder en de tegendrukcylinder wordt doorgevoerd.

Vergelijking flexodruk en offsetdruk

Voor de "leek" is het verschil tussen (kwalitatief goede) flexo- en offsetdruk niet tot nauwelijks waar te nemen.
Er zijn echter wel duidelijk verschillen.

Ketsrand Bij flexodruk zien we soms de zogenaamde "ketsranden", de donkere aanzetting op de plaats, waar het cliché het papier het eerst raakt.
Ook zijn de randen van de bedrukking vaak wat "rafelig", terwijl dit bij offsetdruk strak is.
Ketsrand bij flexodruk.

Offsetbedrukking: Aflopend aan vier zijden: alleen bij 2-kleurenmachines Niet bij 4-kleurenmachines ivm grijpers Aflopend aan bovenzijde: Dienstenveloppen: aflopend aan bovenzijde: dan doorvoeren over lange zijde, voorkeur klep rechts. Akte-enveloppen: aflopend aan (lange) bovenzijde: goed mogelijk, klep links. Akte-enveloppenmet venster: aflopend aan (lange) bovenzijde: klep rechts. -Bij klep links kunnen akte-vensterenv. met het venster blijven haken achter lange zijklep. -Bij klep rechts kunnen akte-vensterenveloppen met de lange zijklep blijven haken achter het venster. Alle enveloppen worden van oderaf de stapel ingetrokken op onze offsetmachines. Bedrukking in meerkleuren-volvlakken = lijnmodel Bedrukking in meerkleuren fullcolor = halftoonmodel