FULL-COLOURDRUK en RASTERS IN RELATIE TOT BEDRUKKEN VAN ENVELOPPEN

Inhoud:
- Algemeen
- Halftonen
- Voorbeeld halftoon
- DPI
- Rasterhoek
- Vuistregel voor het gebruik van rasterhoeken
- Rasters drukken
- Drukresultaat met meerdere rasters

Algemeen:

Met "full colour" bedoelen we een bedrukking, die is opgebouwd uit de vier basiskleuren CYAN, YELLOW, MAGENTA en Black. Deze kleurencombinatie wordt aangeduid als de CYMK-kleurenreeks, waarbij de K voor "black" staat (er is bewust gekozen voor de K om verwarring met de B van Blue te voorkomen).
Door puntjes in de verschillende kleuren vlak bij elkaar te drukken, ontstaat, eventueel in combinatie met volvlakken, het kleurbeeld.
Door de kleurpuntjes in verschillende groottes af te drukken ontstaan de zogenaamde kleur- of halftonen. Dit zijn alle kleurvariaties tussen bv cyan en magenta, cyan en geel, magenta en geel enz.

Halftonen:

Grijstoon Grijs is een halftoon, namelijk ergens tussen wit en zwart. Hoe kleiner de puntjes in de rasterdruk, des te lichter is het visuele beeld van de bedrukking.
In het voorbeeld links worden de zwarte puntjes, waar het beeld uit opgebouwd is, van rechts naar links steeds kleiner, zodat het beeld vloeiend lichter wordt.

Punten en lijnen:

Raster 75% Raster 50% Raster 25% In de afbeeldingen links staan de verlooprasters van 75% naar 25%. We zien dat, bij een gelijk blijvend aantal punten, een steeds kleiner wordend deel van het oppervlak zwart blijft. Een 100% raster geeft een effen zwart beeld; een 0% raster bevat geen punten en geeft een effen wit beeld.
Links: 75% raster. Midden: 50% raster. Rechts: 25% raster.

Voorbeeld halftoon:

Halftoon1 Halftoon2 In de afbeeldingen links zien we, hoe dit er in de praktijk uit ziet. In de rechter afbeelding is het oog van het meisje op het linker plaatje vergroot, waardoor het verloopraster goed te zien is.
Nogmaals: het aantal punten per cm is hier gelijk gebleven. Alleen de puntgrootte variëert!
Voorbeeld halftoonraster.

DPI:

Het aantal punten wordt vaak aangegeven dmv DPI, wat staat voor Dots Per Inch oftewel het aantal punten per oppervlak van 2,54 x 2,54 cm.
Aangezien een aantal punten achter elkaar een lijn vormt, wordt vaak aangegeven dat we bijvoorbeeld zestig lijns raster gebruiken. Dit betekent, dat er per inch zestig lijnen - gevormd door punten - naast elkaar staan, zowel horizontaal als verticaal, zodat we dus 60 x 60=3.600 dpi hebben.

Rasterhoeken:

Zoals gezegd is bij full colourdruk elke kleur meestal opgebouwd uit grotere en/of kleinere puntjes, die per kleur een raster vormen en waarbij de punten in grootte verschillen, maar onderling op gelijke afstand van elkaar staan, gemeten vanuit het centrum van de punten.
Dit soort rasters worden AM-rasters genoemd (Amplitude Modulatie of analoog raster). Zie ook het onderdeel AM- en FM-rasters

Om er voor te zorgen dat de verschillende kleurpunten niet telkens op één en dezelfde plaats worden afgedrukt (waardoor alle kleuren óp elkaar zouden worden gedrukt), wordt elk kleurrasters onder een ander hoek gezet.
Hiervoor gelden een aantal regels, die bij offsetbedrukking en flexo bedrukking niet hetzelfde zijn.
Bij flexo druk wordt de inkt op het cliché namelijk - in tegenstelling tot offset druk - via een rasterwals afgenomen. Deze wals heeft een eigen raster, dat meestal onder een hoek van 60° staat. Zou nu één van de rasters op het cliché óók onder een hoek van 60° staan, dan is er extra kans op dichtlopen / smetten of moiré.
In dat geval worden rasters voor flexo druk onder een hoek van (60° + 7,5°) = 67,5° gezet.

Vuistregels voor het gebruik van rasterhoeken:

In het algemeen geldt voor offsetdruk bij enveloppen:
Raster: 60-lijns
Cyan: 75°
Yellow: 0°
Magenta: 15°
K(black): 45 of 135°
Voor het bedrukken van enveloppen in flexo full-colour druk geldt:
Raster: 40-lijns
Cyan: 67,5°
Yellow: 82,5°
Magenta: 37,5°
K(black): 7,5°
Kleurraster

Rasters drukken:

In de rechter afbeelding zien we drie rasters in de basiskleuren cyan, magenta en yellow. Deze staan in dit voorbeeld respectievelijk onder 60°, 30° en 0°.
Door deze rasters achtereenvolgens over elkaar te drukken, ontstaat het drukbeeld.
C-Y-M raster.

Kleurraster

Resultaat:

In de afbeelding rechts zijn de drie kleurrasters nogmaals afgebeeld, maar nu gecentreerd op elkaar. Door de verschillende rasterhoeken ontstaan de karakteristieke "rozetten", hier weergegeven onder de zwarte cirkels.
Daar, waar kleurpunten elkaar overlappen, ontstaan tevens nieuwe kleuren.