DEFORMATIE BIJ PAPIER EN ENVELOPPEN

Inhoud:
- Algemeen
- Deformatie van papier
- Randgolf en krul
- Deformatie bij enveloppen
- Kromme enveloppen - oorzaken
- Afdrukken ("moeten") in enveloppen
- Krassen op vensterfilm
- Golvende randen in enveloppen

Algemeen

Deformatie wil niets ander zeggen dan:
afwijken van de oorspronkelijke vorm door invloed van buitenaf.

Deformatie kan ontstaan door een mechanische kracht, bv door met een hamer op een stuk metaal te slaan. Hierdoor ontstaat een deuk, wat een vorm van deformatie is.

Deformatie van papier

Kijken we naar papier, dan zijn de meest voorkomende vormen van deformatie:
-scheuren in het papier.
-in- of afdrukken, ook wel "moet"genoemd.
-randgolving.
-krul.

Randgolf en krul

randgolf Randgolving en krul zijn meestal de gevolgen van temperatuurs- en vochtigheidsomstandigheden.
Bij krul of krom papier kan de oorzaak ook in de papierfabriek zijn ontstaan tgv verkeerde droging van het papier.
In de linker afbeelding zien we een voorbeeld van randgolving. Dit werd veroorzaakt, door een zeer hoge relatieve vochtigheid, die gedurende langere tijd groter was dan 60% RV.

Randgolving zal zich niet meer herstellen als de omgevingstemperatuur en RV weer normaal worden.
We spreken dan ook van blijvend gedeformeerd papier.
Papier kan dan ook het beste worden opgeslagen bij een temperatuur van 20° C en een RV tussen 40 % en maximaal 55%, omdat bij deze omstandigheden geen blijvende vervorming plaats vindt.

Deformatie bij enveloppen

Bij papierproducten zoals enveloppen spreken we van deformatie in de volgende gevallen:
-kromme enveloppen.
-in- of afdrukken ("moeten").
-krassen op de vensterstof.
-golvend oppervlak ten gevolge van vocht in de lijm.
OORZAKEN:

Kromme enveloppen kunnen ontstaan door:
-rek of krimp bij gebruik van pergamijn vensterstof. Zie ook Vensterfilm
-gebruik op een laserprinter. Zie ook laserprinter geschikte film
-kromme ril in bodem- of sluitklep door een verkeerd gemonteerd rilmes. Zie ook Rillen.
-plooivorming in de zijklep.
-verpakt in te lage doos.
-Verkeerde looprichting. Zie ook het onderdeel looprichting.
-Kruissluiting en couvert hoogsluiting (CHS). Zie ook het onderdeel kromtrekken kruissnit-enveloppen.
-nadrukken op sommige offsetmachines.
In- of afdrukken kunnen ontstaan door:
-losse bout / moer in de machine.
-teveel drukspanning van gestaffelde enveloppen bij het gomwerk.
-teveel drukspanning van rubberdoek bij drukmachines (kleppen worden als "moet"zichtbaar).
-stof en lijmvervuiling op een transportwals.
Scheerlicht Vaak zijn afdrukken niet direct te zien.
Pas wanneer we een envelop onder scheerlicht bekijken, valt zo'n afwijking op.
Bij "scheerlicht" valt het licht niet loodrecht op het oppervlak, maar onder een hoek van ± 15 tot 30 graden, zoals weergegeven in de afbeelding rechts.
Door de schaduw van de oneffenheden kunnen we deze dan goed zien.

Krassen op vensterfilm:

Vensterstofkrassen Krassen op de vensterstof ontstaan doorgaans ten gevolge van een snel draaiende vacuüm / blaasluchtwals met een groot aantal gaatjes. Op deze wals worden meerdere stukken afgesneden vensterstof meegezogen en op het juiste moment overgezet op de binnenzijde van de envelop. Aangezien de vensterfilmbaan gedeeltelijk over deze wals glijdt, en de omloopsnelheid van de wals groter is dan de afwikkelsnelheid van de rol vensterfilm, ontstaat er een slijpeffect ter hoogte van de vacuümgaatjes.
Met name bij glasheldere vensterfilm is dit vaak goed te zien op een donkere binnendruk.
Dit soort krassen is nauwelijks tot niet te vermijden.

Krassen op vensterstof kunnen ook ontstaan bij het nadrukken in offset op Halm-machines ten gevolge van het intrekken van de envelop.
Hierbij kan de zuiger over de vensterstof "slepen", en zien we de krassen op een afstand van ca. 4 tot 5 mm.
Transport vensterstof.

Laatstgenoemde soort krassen is wel te minimaliseren door bv afstelling van het vacuüm of het beplakken van de zuiger met teflon- tape .

Golvend oppervlak
Een golvend oppervlak zien we bij enveloppen soms op de volgende plaatsen:
-bij de zij- en onderklep van akte-enveloppen ter hoogte van de verlijming.
-bij het venster, als er bv dubbele vensters zijn uitgesneden en een relatief groot stuk vensterstof is gebruikt.
Al deze "golvende" vervormingen zijn het gevolg van het vocht in de lijm, waarbij de papiervezels het meest in dwarsrichting opzwellen.
Bij dubbele vensters moet de tussen ruimte, die tussen de vensters ligt, worden verlijmd.
Op de meeste enveloppenmachines wordt namelijk éé stuk vensterfilm gebruikt voor meerdere vensters in de envelop.
Meer lijm rond of tussen twee vensters betekent meer vocht.
Vaak trekt deze hobbeligheid wel weer weg. Maar als er teveel lijm is gebruikt, of bij papier wat gevoelig is voor deformatie, kan blijvende deformatie het gevolg zijn.